Een paar herinneringen

De samenwerking tussen Jaap Schipper en Joost Veerkamp werd door Mooi Marginaal ook in 2005 bekroond. Dat was toen een essay van Rudy Kousbroek, Over luiken, waarin de schrijver het betreurt dat je nog zelden luiken ziet aan de gevels van huizen.
Rudy Kousbroek overleed in 2010. In deze uitgave haalt Remco Campert herinneringen op aan zijn vriend die hij leerde kennen toen ze beide aan het Amsterdams lyceum school liepen. In verschillende episodes komen onder meer hun gezamenlijke Parijse tijd aan bod en hun reis door Indonesië. Het is een gedurfde keuze om de korte teksten te zetten in de Gravure 2, wat eigenlijk een adaptatie is door Lettergieterij Amsterdam van de Parijse Cochin-letter. Dit levendige lettertype met zijn extreem lange stokken en staarten en ruime interlinie past wonderwel bij de tekeningen ‘in klare lijn’ van Joost Veerkamp.
Het bindwerk, door Bas Lafleur, in heellinnen met zilveren bandstempeling is feilloos. Dit boek vormt met Over luiken een tweeluik (no pun intended). Deze uitgave verrast de verzamelaar opnieuw met een uitklapper waarbij uit de tekening de lichtspleten van de luiken zijn uitgestansd. Wij kunnen er niet genoeg van krijgen.

Het liedje Echad Mi Jodea uit de Haggada van Pesach

Hebreeuws wordt geschreven van rechts naar links, dat betekent voor het handzetten dat de letterstaafjes niet links op de zethaak onder de duim worden gezet, maar rechts, ‘bovenaan’, met de duim ertegen aan. Althans, dat is de werkwijze die Albert van der Heide, wiens beroep docent Hebreeuws was, zich eigen heeft gemaakt. Naar zijn zeggen is deze manier van werken onhandig maar went het.
Voor het zetten van dit aftelversje in het Hebreeuws is de Peninim gebruikt, aangeschaft midden jaren zeventig bij Koninklijke Van de Garde te Zaltbommel. Destijds — en nog steeds — een gangbare letter. De tekst is naast Hebreeuws gezet in Duits en is in combinatie met de gebruikte ornamenten prachtig in balans. Het binnenwerkje, dat 36 pagina’s telt, is in rood en zwart gedrukt. De flappen van het stofomslag zijn wat kort (waarschijnlijk vanwege de looprichting van het papier in combinatie met het formaat) maar verder is deze uitgave echt een kleinood.

Parlement der Dingen

Illustrator en grafisch ontwerper Alice Mulder studeerde in 2016 af aan de Haagse Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten met het boek Parlement der Dingen. Ze presenteerde het dat jaar ook op de Dutch Design week. Dit hard­cover boek, waarvoor ze uiteraard zelf de illustraties en de vormgeving deed, heeft ze volledig met de hand gedrukt, grotendeels met de riso-techniek. Voor de typografie, die mooi contrasteert met de illustraties, is de schreefloze grotesque Akkurat uit 2004 van de Zwitserse letteruitgeverij Lineto gebruikt.
In dit boek bespreken de Dingen hoe ze door de mensen behandeld worden, en dat dit zo niet langer kan. De vormgeving past naadloos bij de humoristische, speelse en absurdistische inhoud. Het is een aanstekelijk geheel.

In Zee

Dit opvallend boekje in een felblauw Zaans bord werd door Jeanet Kingma met sjablonen gedrukt. Het binnenwerk gebruikt dun rijst­papier van amper 30 gram voor de tekstblad­zijden. Het Wenzhou papier is bekend bij kalligrafen maar laat zich prachtig bedrukken. De vier prenten werd gedrukt op 200 grams You Gampi papier. De laatste prent staat op de binnenkant van het kaft. Alle bladzijden zijn aan de rechterkant in golfvormen gescheurd. Het boekje is op Japanse wijze gebonden.
De kleuren zijn harmonieus afgestemd en de witte, uitgeknipte letters verwijzen mooi naar de witte scheurranden. Een klassiek en goed uitgevoerd werk dat de diversiteit in de selectie bevestigt.

De kop van de kat is jarig. Een liedje uit de vorige eeuw, aangevuld met vijf coupletten

Aanvankelijk denk je bij deze leporello: mis ik iets of zie ik juist teveel? Maar wie verder kijkt, ziet dat er eigenlijk niets teveel en niets te weinig is. Een ogenschijnlijk simpele vormgeving brengt de lezer meteen bij de kern. Toegepaste kleuren en druktechnieken, kortom de totale uitvoering inclusief de leporello-vorm maken dit speelse werk tot een feestelijk geheel, waar de lezer van elke leeftijd met veel plezier van kan genieten. Door aan de ‘rugzijde’ de vouwen van de leporello rood te kleuren, ontstaat de indruk van een beklede rug, een mooi detail en stijlvolle toevoeging.

Once upon a time… the observations of Hillegon Brunt

Wat een boek tot een goed bruikbaar boek maakt in technische zin, is het feit dat het steeds mooi open valt. Dat is met ‘Once upon a time’ zeker goed gelukt en een extra prestatie gezien het formaat en de omvang. De bindwijze met open rug draagt daar zeker aan bij, maar dan moeten belijming, toegepast garen en papier ook nog eens met elkaar kloppen en moet er buitengewoon zorgvuldig gevouwen worden om de overlopers in het binnenwerk mooi te laten aansluiten. Het strak-witte omslag met dito zwarte bedrukking komt helemaal tot zijn recht door de toepassing van een halftransparant stofomslag, waarop een full colour afbeelding is afgedrukt die perfect aansluit bij de tekst van het omslag. In ogenschouw genomen dat het boek over observeren gaat, is het extra leuk dat de makers kans hebben gezien op de rugzijde de ondertitel op de katernruggen te laten terugkomen. Ook bij dit boek een bijzondere en bijzonder fraaie afstemming van vorm en inhoud.

Over de vijftig tafelmanieren

Wat de jury zich afvroeg bij het beoordelen van deze uitgave: waarom heeft de maker de digitale letter Lexicon van Bram de Does overgezet naar polymeerplaatjes om het vervolgens in boekdruk te drukken? Hoewel de polymeerplaatjes scherp gestoken zijn, wordt de druk toch ‘moppig’ en verliest de scherpte en hoekigheid die de Lexicon kenmerkt. Dat deze publicatie toch door de ballotage gekomen is, komt door het mooie zetwerk en de heldere druk op het Zerkall Büttenpapier. Daarnaast is de uitgave heel bekwaam gebonden. Het voorplat is voorzien van een mooi ingedrukt schildje. De jury bewondert de kundigheid van Geert de Koning op alle drie de vlakken: zetten, drukken én binden. Volgende keer een rugtitel toe­voegen!

Katers

Zonder uitzondering waren alle juryleden zeer enthousiast over deze inzending. De kleuren rood en zwart zijn overtuigend en consequent door het hele binnenwerk, op de band en het foedraal toegepast. Er is gespeeld met contrasten en positief/diapositief, zowel in de materialen als in het kleurgebruik en de typografie. Het boek en de doos zijn perfect afgewerkt. Uit alles blijkt liefde en gedrevenheid bij de makers. Bij perfectie ligt het gevaar van bloedeloosheid enigszins op de loer, maar het tegendeel is hier het geval. Tekenaar Peter van Hugten en vormgever Carolien ten Oever hebben van de gedichten van Baudelaire in de vertaling van Gerard den Brabander een inventieve en speelse, geïllustreerde uitgave gemaakt. Die kwaliteiten zijn tot in alle onderdelen doorgevoerd (losse illustraties, prospectus, boekenlegger). Op de aankondiging van de verschijning loopt bijvoorbeeld een kater prachtig ‘het papier om’. De binders, Boekbinderij Phoenix (in halfleer gebonden exemplaren met foedraal) en Boek­binderij Van Waarden (in linnen gebonden exemplaren), mogen zich de complimenten ook van harte aantrekken.

Als amethystengloed in najaarsdromen…

Als amethystengloed in najaarsdromen… is een bibliofiele heruitgave van eerste gedichten van Hans Warren, daterend uit 1943 en 1944, ter gelegenheid van zijn 95e geboortedag. Tien gedichten werden geselecteerd en voorzien van een nawoord door Mario Molegraaf (de levenspartner van de dichter) en gezet en gedrukt door Jan Keijser van Avalon Pers.
De bundel is gezet uit de Lutetia en gedrukt op handgeschept papier, helaas wat schraal en onregelmatig. De sobere vormgeving — alleen in het titelblad is kleur gebruikt — past goed bij de gedichten. Het werk viel op door de erg mooi gebonden groen linnen band, met op de rug in goud de naam van de auteur en de titel gedrukt. Een roomwit foedraal met de letters AP erop gedrukt omsluit de bundel.
In elke uitgave zit een briefje met de getypte tekst ‘hartelijke groet’, door Hans Warren persoonlijk ondertekend. Hij had die briefjes klaar liggen om mee te sturen met de artikelen die hij wekelijks voor de Provinciale Zeeuwse Courant schreef.

Probeer een beetje goed over me te denken

Meer dan tien jaar geleden richtten Paul Abels, Martien Frijns en Bert de Haan AFdH Uitgevers op, om de zeer korte verhalen van A.L. Snijders uit te kunnen geven. De uitgeverij is genoemd naar de eerste letters van hun namen. Het is een klein fonds, met toch al meer dan 100 titels.
Dit boekje komt uit de 250+-reeks — kleine boekjes op postkaartformaat — bedoeld om korte verhalen optimaal te presenteren. De vormgeving van Martien Frijns maakt van deze uitgave een waarachtig pareltje en de jury wilde dit in offset gedrukte boek daarom toch graag selecteren.
Jente Posthuma, bekend van haar debuut ‘Mensen zonder uitstraling’, maakte haar tweede boek samen met haar man, de fotograaf Bas Uterwijk. ‘Probeer een beetje goed over mij te denken’ bundelt de foto’s die hij maakte na de zelfmoord van zijn vader, met de door haar neergeschreven herinneringen. De titel zijn de laatste woorden uit de afscheidsbrief. Beeld en tekst vullen elkaar wonderwel aan en er mag hier en daar ook eens gelachen worden.
Dit pareltje werd door Gianotten in Tilburg perfect gedrukt, al valt het op dat de cover een tikje schuin staat omdat het binnenwerk schuin gesneden is. Het kleinood werd genaaid gebrocheerd met een open rug en het los stofomslag zit om het binnenwerkpapier heengevouwen. Voor het zetwerk gebruikte Martien Frijns de mooie DTL Haarlemmer.

Mooi Marginaal