Veertien margedrukkers werkten samen aan deze feestbundel. Veertien drukkers, zesentwintig bijdragen, titelpagina en colofon meegerekend. Verschillende bijdragen werden speciaal voor de gelegenheid geschreven. De sobere band met het klassieke rugstempel verraadt nog niets van de bonte inhoud, bont zowel in inhoud als in vorm. Kwantitatief en kwalitatief lopen de bijdragen nogal uiteen, maar dat is met dit soort gebundelde gelegenheidsuitgaven vaker het geval. Het geheel is echter een prachtige uitgave die unanieme bewondering bij de jury oogstte.

Het leven is een barre verschrikking, maar dit brievenboek niet! Een oogstrelende combinatie van papier, band, bandstempel, bladspiegel en wat nog meer. De tekst gezet uit de prachtig getekende Trinité, die in dit stevige corps zo goed tot zijn recht komt. Het rood op de titelpagina en in het colofon, waarin de kleur van het omslagpapier terugkeert, de halfperkamenten band met goudstempel op de rug, het goudstempel op het voorplat met heel eenvoudig de initialen van betrokkenen: alles klopt. Ingelegd achterin een door Rob Mostert wonderschoon afgedrukte en niet eerder gepubliceerde foto van brievenschrijver Reve, gemaakt door geadresseerde Edith Visser. Jammer misschien, dat de foto niet werd ingelijmd, maar nu kan hij ook aan de muur. Beide, foto en boek, zijn ook nog eens gestoken in een smetteloos foedraal van licht papier.

Wie van houtsneden en de kracht van dit medium houdt, zal in dit boek zeker zijn gading vinden. Een behoorlijk lijvige uitgave in volume en formaat. Na een wat lettertype betreft erg klassieke inleiding, gezet in de Times, en een nogal saaie opmaak, komen de beelden, tekeningen van hoekige mannen, sierlijke vrouwen en karaktervolle decors. Krachtig zwart-wit gedrukt op 170 grams Biotop. Ook een aantal ingeplakte kleurreproducties van schilderijen op Sigel 150 grams Top Seidenmatt papier en enkele tekeningen verfraaien dit werk. Jammer dat de linnen band, die overigens niet feilloos afgewerkt is, niet dezelfde kracht uitstraalt als het binnenwerk.

Voor deze uitgave werden zes teksten van Martin Bril over Bob Dylan gebundeld. Vijf verschenen eerder in de Volkskrant, één werd speciaal voor deze uitgave geschreven. Ingezonden werd één van de 20 Romeins genummerde luxe-exemplaren, prachtig klassiek gebonden door Phillip Janssen in half oasis. Ook de letterkeuze (de Palatino) en typografie zijn traditioneel. De bandstempel doet echter vermoeden dat we niet met een doorsnee bibliofiel boek te maken hebben. Deze en de overige illustraties in het boek werden dan ook gemaakt door de Nederlandse illustrator en striptekenaar Peter Pontiac. Al direct op het voorblad wordt door de combinatie van een cowboyhoed met de kleuren van de band en de structuur van het papier de sfeer van het Westen opgeroepen. De beelden van Pontiac passen uitstekend bij het onderwerp van deze bundel en de teksten van Bril. De combinatie met de klassieke typografie maakt deze uitgave uitzonderlijk.

‘Vrijheid
van doen
Ja….Ja..’

Met deze tekst opent de portfolio met 10 abstracte composities. Herma Steur gebruikte daarvoor koperen lijnen, die min of meer willekeurig werden neergelegd en afgedrukt op Losin. De kijker wordt opgeroepen een eigen interpretatie te geven aan de ‘po etische (sic!) ruimten in abstracte verbeeldingen’. Is het niets of iets? De illustraties, het gebruikte lettermateriaal en het voor- en achterblad van Zaansch Bord vormen een robuust geheel. Of het een geheel blijft, moet overigens nog blijken. Steur eindigt de introductie immers met het cryptische: ‘de voleinding tot een geheel zal nog volgen’.

Dit is alweer de 26ste uitgave in de reeks Nieuwjaarswensen van de Treemapers/De vergulde maatlat. Het thema van deze plano: de 27 letters van het alfabet. 27? Jazeker! De pers is namelijk van mening dat het Nederlands taalgebied naast de Y ook nog de IJ heeft, de letter ‘die bij het kruiswoordpuzzelen altijd een eigen vakje heeft’. De zetter nam een greep uit de letterkasten en verspreidde lood, koper, zink, ijzer, aluminium en kunststof als veelkleurig strooigoed over eenzijdig glad pakpapier. Vervolgens lieten Karel en Liza Treebus zich door die letters inspireren om ons van alles en nog wat toe te wensen, van Aandacht en Zin, Consensus en X-tra’s, tot Flair en Jasmijn, Euro’s en Onthaasting. Een uitgave om vrolijk van te worden.

Een zwaarmoedige doos, barstensvol lichtzinnig papier. Met de hand gezette gedichten van de keur der Nederlandse dichters. Geschreven ter gelegenheid van het afscheid van Anton Korteweg, collega-dichter, maar ook zoveel jaren directeur van het Letterkundig Museum. Een doos als een graftombe, voornaam, met geraffineerd sluitwerk en een smetteloze afwerking in nachtblauwe zijde. Als enige frivoliteit op de buitenkant de preeg van het sierlijk getekende monogram AK van de hand van Helmut Salden. Een doos als een schatkist voor vele gedichten en één tekening. Elk gedicht werd gezet op een los gevouwen blad. Eenvoudig en sober, maar het moet monnikenwerk zijn geweest. Dubbeltalent Charlotte Mutsaers droeg als enige bij met een tekening: een kleine zeefdruk van ‘Mijnheer Donselaar’. Voorovergebogen, de wind trotserend en met wapperende sjaal. Voor wie Anton Korteweg kent een minstens zo treffende bijdrage als het monogram op de voorkant.

Voor deze uitgave koos Hester Verkruissen twee fragmenten uit het werk van de zeventiende-eeuwse Engelse dichter Henry Vaughan. Twee teksten over de vergankelijkheid van de materie en de broosheid van het bestaan, onnavolgbaar vormgegeven. De illustraties, veelal bestaande cliché’s, plaatsen een humoristische voetnoot bij de ernst van de tekst. De typografie wisselt van romein naar cursief naar kleinkapitaal, enkele woorden zijn gespatieerd. Een dergelijke wisseling was in de tijd van Vaughan niet ongebruikelijk, maar wordt hier speelser toegepast. Maikie Mijnsen bond het geheel subtiel. De Koptische bindwijze, waarbij de losse bladen in de platten hangen, lijkt de inhoud van de tekst nog eens te onderstrepen. Voor de samenhang worden de platten bij elkaar gehouden met een elastiekje dat vrijwel onzichtbaar aan het achterplat is vastgenaaid. De niet afgesneden scheprand aan de onderkant maakt het nog net iets verfijnder. All is gone, all is dust, but… what a way to go!

De stoere band uit hardboard en rubber, bij elkaar gehouden door popnagels en ringen reflecteert de werkzaamheden van de opdrachtgever van deze uitgave, een organisatie gericht op saneren, slopen, demonteren en bergen. Aan 41 medewerkers van de firma Koole, van projectmanager tot kraanmachinist, werd de vraag gesteld: ‘Wat vind jij gaaf?’ De antwoorden liepen sterk uiteen. ‘Achterstevoren leven’, ‘Aan een elastiek naar beneden springen’, ‘Het bijwonen van een Turkse voetbalwedstrijd’. De vormgevers, André en Vincent van de Waal, zijn er uitstekend in geslaagd hieruit een samenhangend geheel te maken, met name door het afwisselen van de kleuren wit, rood en zwart in de tekstblokken en het selecteren van de juiste foto’s. Het digitale drukwerk is goed en scherp. Met een laser zijn de voornamen van de 41 medewerkers uit het voorplat gesneden. Pas achter de namen verschijnt het logo van Koole. De medewerker staat in deze uitgave voorop.

Deze inzending betreft een in omslag genaaide leporello. Op geel Kozo zijn 7 druksels geplakt. Deze zijn door de auteur gedrukt op handgeschept Lindenbast papier. Tussen de lijnen zijn tekens geplaatst. Zes verschillende soorten tekens zijn alle verschillend gereproduceerd. De tekst geeft uitleg over de ervaring en functie van de tekens tussen de lijnen. De gebruikte technieken zijn verrassend: gebrande, genaaide, gedrukte, gestanste tekens. Een knap bedacht en uitgevoerd boekje.