Het punt op punt testen op een Heidelberg degelautomaat – je oogappel in de drukkerij – is een originele aanleiding om een leuk boekje te verzinnen. Basiselement is de variatie van één asymmetrisch ornamentje – een Kaba, Arabisch woord voor kubus – en zijn spiegelbeeld. De afstelling van de degel is alvast geslaagd te noemen. Grote kleurvlakken in basiskleuren zijn egaal gedrukt, al zie je het opdragen van de inktrol toch een beetje. Het blijft tenslotte een degel. Ook de moet is goed. Eenvoudig handgenaaid met blauw garen dat onzichtbaar wegvalt in exact hetzelfde blauw van het vlak op de middenpagina. Dat kunnen we waarderen. Als we de maker mogen geloven, volgen er nog meer van dergelijke uitgaven.

‘U staat vandaag aan het begin van een belangrijke missie… Een operatie die te maken krijgt met de nodige risico’s… Succes, pas goed op elkaar en doe uw werk goed…’ Met deze zin sluit het boekje af. Deze uitgave gedenkt de soldaten die vanaf 27 juli 2006 tot en met 7 september 2008 het leven lieten in Uruzgan. Het condoleanceregister is zo vormgegeven dat je in de tijd terug leest van 2008 naar de dag in 2006 dat de eerste twee Nederlandse militairen sneuvelden. Omdat er tot op de dag van jurering nog Nederlandse soldaten aanwezig zijn in Uruzgan kunnen er nog meer slachtoffers vallen. Of dat gebeurt en hoeveel dat er dan zullen zijn, dat weet niemand… Daarom zijn de eerste pagina’s van de uitgave blanco en daarna lees je de tekst ‘Het condoleanceregister voor …’ Op zijn plaats is het 1 cm brede leeslint in de kleuren van de Nederlandse vlag. Mooi. Jammer vond de jury de invulling van het schutblad en de camouflagekleuren.

‘Oh daar ben je, naast de suikerpot, ik was je kwijt…’ De eerste zin van deze uitgave geeft meteen weer waar de inhoud over gaat: lettersnoepen! Heel fijn vindt de jury het dat de studenten tegenwoordig ook veel lol en liefde kunnen beleven aan het experimenteren met echte letters en echte inkt. Fontasie is een verzameling tekstregels die door de studenten typografisch zijn ontworpen en gedrukt. Sommigen hebben zelfs hun eigen letters gezaagd en gedrukt. Het geheel is goed gebonden en afgewerkt in een Japanse bindwijze. Het omslag is van 3 mm dik triplex en zorgt voor de juiste body.

Het geplakte leporello is rauw vormgegeven en wanneer je het boek open op tafel legt, staat het onder spanning, zodat de rechter twee pagina’s omhoog bollen. De spanning zegt veel over de titel van het boek Haat gaat gekleed als vreedzame mensen.
De jury vond het een mannenboek. Ingeplakte teksten op straatbeelden ondersteunen het gedicht van Rutger Kopland dat geschreven is voor Vladimir Boekovski, een politiek activist. Het gedicht gaat over de vrijheid van meningsuiting en het voorwoord is geschreven door de directeur van Amnesty International Nederland. Amnesty ‘vecht’ al sinds 1961 voor de Universele Rechten van de Mens.

Verzen, tekeningen en een essay. Het geheel, een boekje over ‘Het beeld van Monsieur Jacques’, is een echte professionele uitgave. Mooie typografie, gerealiseerd in de Caecilia en de Nobel en een verzorgde, luchtige vormgeving. Niettegenstaande het kleurgebruik zijn de teksten goed leesbaar. De papierkeuze, Bioset, is erg geschikt en passend bij tekst en illustraties. De realisatie in offsetdruk is kwaliteitsvol zoals ook de pretentieloze genaaid, gebrocheerde bindwijze. Al met al een perfect product, hoewel de oplage niet echt marginaal is te noemen.

Een miniboekje dat beklijft: 16 bladzijden, éénzijdig bedrukt en een ingenieus gevouwen binnenwerk. Het zal iets met de inhoud te maken hebben. Je vindt in dit boekje amper je weg, laat staan terug. Alzheimer. Het eenvoudige lettertype, de zwart-wit illustratie, houtgravures en houtsnedes, alles ondersteunt de inhoud van de tekst. Het kartonnen omslag met Chinese teken sluit aan bij het raadsel van Alzheimer. Een juweeltje.

Rood en zwart op wit zijn de kleuren van dit opvallende boekwerk. Gedichten van Benno Barnard geïllustreerd met nagelaten werk van Ton Frenken zijn de ingrediënten. De abstracte illustraties van Frenken verluchten de uitgave en zijn mooi in evenwicht met de typografie van de tekst. De typografische vormgeving is uiterst sober maar bijzonder geslaagd. De papierkeuze, 45 grams Kozo, bladert heerlijk en het doorschijnende aspect stoort niet, integendeel, het ondersteunt het grafische geheel. De band is mooi verzorgd, zwart-rood als de liefde en de dood, origineel voortgezet in de schutbladen. Jammer dat er op het omslag met de titel ‘Zijne Kortstondigheid’ grafisch niet iets meer inzat.

Een ontwapenende uitgave van de Hanzepersen, het collectief van drukkers gevestigd langs en rondom de IJssel. Misschien wel Neerlands mooiste rivier en dat is ongetwijfeld wat zij ons wilden laten ervaren met dit vrolijk stemmende drukwerk.
Als een soort motto is een kleine tekst van Liselore Gerritsen opgenomen:

‘iedereen heeft zijn rivier en ik ik heb de ijssel
en de zachte koeieogen volgen elkaar onbewogen
iedereen heeft zijn rivier en in mij stroomt de ijssel’

Het resulteerde in een reeks vrije kunstwerkjes, in een leporello aan elkaar gelast.

Dat blijkt een goed gekozen vorm, omdat je daardoor letterlijk een tochtje langs de IJssel maakt. Alsof je op een bootje zit, zo beweeg je langs de bladen en steeds ontdek je nieuwe dingen. Vrolijke tekeningen wisselen af met ornamentele patronen en verstilde teksten. Een blauwe baan vormt het verbindende element. Door de keuze van het omslagmateriaal staat het boekje wat open en dat is jammer. Maar verder zou je willen dat er meer deelnemers waren, waardoor je wat langer had kunnen varen.

Veertien margedrukkers werkten samen aan deze feestbundel. Veertien drukkers, zesentwintig bijdragen, titelpagina en colofon meegerekend. Verschillende bijdragen werden speciaal voor de gelegenheid geschreven. De sobere band met het klassieke rugstempel verraadt nog niets van de bonte inhoud, bont zowel in inhoud als in vorm. Kwantitatief en kwalitatief lopen de bijdragen nogal uiteen, maar dat is met dit soort gebundelde gelegenheidsuitgaven vaker het geval. Het geheel is echter een prachtige uitgave die unanieme bewondering bij de jury oogstte.

Het leven is een barre verschrikking, maar dit brievenboek niet! Een oogstrelende combinatie van papier, band, bandstempel, bladspiegel en wat nog meer. De tekst gezet uit de prachtig getekende Trinité, die in dit stevige corps zo goed tot zijn recht komt. Het rood op de titelpagina en in het colofon, waarin de kleur van het omslagpapier terugkeert, de halfperkamenten band met goudstempel op de rug, het goudstempel op het voorplat met heel eenvoudig de initialen van betrokkenen: alles klopt. Ingelegd achterin een door Rob Mostert wonderschoon afgedrukte en niet eerder gepubliceerde foto van brievenschrijver Reve, gemaakt door geadresseerde Edith Visser. Jammer misschien, dat de foto niet werd ingelijmd, maar nu kan hij ook aan de muur. Beide, foto en boek, zijn ook nog eens gestoken in een smetteloos foedraal van licht papier.