Gelukkig nieuwjaar 2005/2006

Als de jury niet beter wist, zou ze denken dat Karel Treebus niks te doen had. Deze nieuwjaarswens telt niet minder dan zeventien drukgangen (vier schoon-, en dertien weerdrukgangen) in ruim tweehonderd exemplaren. Wij verdenken Treebus er dan ook van dat hij op 2 januari begint met de nieuwjaarswens voor het volgende jaar. Hij staat bekend als de Pietje Precies van de typografie en hij is aanhanger van de Nieuwe Zakelijkheid. Als hobbydrukker haalt Treebus alles uit zijn letterkast, geen kleur wordt gespaard, geen hoekje van het vel blijft onbenut. Met zijn typografisch materiaal bouwt hij een glasheldere voorstelling op.
Deze nieuwjaarswens is de weerslag van de reis van Karel en Liza Treebus naar Japan: rijstvelden, tempels, tuinen, sake, geisha’s en hogesnelheidstreinen. Alle hindernissen die hem in vroeger jaren plachten te dwarsbomen (extreme kou of hitte in zijn drukkerij) heeft hij voor dit project met glans genomen. Kortom, een staaltje van perfect drukwerk. Bevoorrecht is de vriendenkring van Karel en Liza Treebus: hun nieuwe jaar kan nooit stuk.

Schrappen

Subliem. Een ander woord kan niet gebruikt worden bij de beoordeling van deze uitgave van De Uitvreter. Speciaal voor de leden van het Haarlemse bibliofiel genootschap ‘Het Beschreven Blad’ experimenteerde Kees Thomassen met het zetten van een tekst van Marjolijn Februari: een column uit de Volkskrant waarin zij zich beklaagde over het gebruik van de Engelse regelval bij het zetten van haar tekst, waardoor zij minder ruimte had om haar betoog op te bouwen.
Met het zetten van de tekst van de column in zes (!) verschillende varianten, toont Kees Thomassen niet alleen het gelijk van de auteur aan, maar illustreert hij tevens de resultaten en gevolgen van allerlei typografische conventies.
De op zes stroken en bladen gedrukte teksten zijn verzameld in een fraai gedrukt omslag en gaan begeleid door een verhelderende en geestige toelichting door de zetter/drukker.

poëzie

Johan Velter van Druksel en Alligator/Studio houden niet van opsmuk. Dat blijkt ook deze keer bij de uitvoering van de gedichten van Saskia de Jong. De minimale typografie, het naar de kop dringen van de bladspiegel, neigt naar een zekere saaiheid. Gelukkig wordt dit gecompenseerd door een extra fotokatern waarin de gedichten van De Jong in eigen beeldtaal verteld worden. ‘Cut-and-paste’ voor gevorderden. Hulde voor het offset drukwerk van drukkerij Sintjoris in Merendree.

Through

Through: Mijn weg door het ‘recyclenetwerk’ van Beijing. Een bescheiden onderwerp, door Tijl Akkermans behandeld op groot formaat.
De opvallend blauwe kleur van het omslag vormt een goede combinatie met het zwart en diapositief wit. De prachtige informatieve foto’s – voor het merendeel zwart/wit – en de uiterst verzorgde tekstvormgeving, aangevuld met illustratieve Chinese karakters, nemen je mee in de Chinese recyclewereld. Ook voor de fietsenliefhebber valt er heel wat te genieten aan de diverse modellen bakfiets.
Dit boek niet opbergen, maar op tafel laten liggen om vrienden te laten meegenieten.

Een vijge-boom

Dit sympathieke boekje maakte onderdeel uit van het drukkersproject ‘Dichter des Vaderlands’ en werd, zoals vaker het geval bij uitgaven van margedrukkers, geheel door één persoon vervaardigd. Het werd ontworpen, gezet, gedrukt, geïllustreerd en gebonden door Marja Scholtens.
Vooral de in vier kleuren van hout gedrukte illustratie van de vijgenboom binnenin het boekje is inventief: aan de bovenzijde van de in vier delen uitslaande tekstpagina strekt zich een tak uit met vijgenbladeren en vijgen. Gevouwen is het te lezen als een boek, en uitgevouwen oogt het als een soort rijmprent. Ook omslag en titel zijn versierd met de bladeren en vijgen.
De keuze om de tekst geheel in rood te drukken pakt prachtig uit in combinatie met het uitbundige groen van de bladeren en de bruine en blauwe accenten van tak en vijgen.

Arty animals

In een kleurig cahier op groot formaat heeft de tekenaar Walter Siemens enkele van zijn ironische hommages aan sommige grootmeesters van de moderne schilderkunst bijeengebracht – van Roy Lichtenstein tot Pablo Picasso en Francis Bacon. De namen van deze kunstenaars zijn echter door de getekende dieren iets anders gespeld, en Siemens’ ongecompliceerde dieren begroeten ‘hun’ kunstenaars met een uiterlijke verschijning, die een bijzondere affiniteit laat zien met het artistieke merkteken van hun idolen.
De informele presentatie van het tekencahier (gebonden met een dubbele cahiersteek!) past uitstekend bij de feestelijke tekeningen. Het geheel is prachtig in zeefdruk uitgevoerd op een maar liefst 220 grams zwaar offsetpapier.
Siemens’ uitgave is een aantrekkelijk, niet-pretentieus voorbeeld van het eigentijdse kunstenaarsboek, uitgebracht als multiple.

Maan

De verbeelding van stenen die van de aarde naar de maan gegooid worden vormt de kern van deze koppermaandag-uitgave. Op voor- en achterzijde van het blad (respectievelijk titelpagina en colofon) lijken het nog losse typografische elementen, maar op de binnenzijde van het blad zijn de betekenis van de grijsgroene kwart bol (aarde), de gele halve bol (maan) en de in een boog gezette stippen die beide elementen verbinden duidelijk, zeker in combinatie met de licht absurdistische overpeinzingen over de maan, geschreven door de Russische avant-gardist Charms. Een uitgave waar het plezier van afstraalt.

Een vergeten man

Boris Rousseeuw heeft bij zijn Carbolineumpers te Wildert uitgegeven: Een vergeten man, de correspondentie van Stijn Streuvels met Leo Vandaele, ingeleid en bezorgd door Paul Thiers.
Het boek verraadt door de zetspiegel, de gekleurde kapitalen, de perkamenten band en het foedraal een bijzondere liefde voor de traditionele boekkunst, maar het toont daarnaast ook een ongegeneerde toepassing van eigentijdse elementen: ingeplakte foto’s en een stofomslag van kleurenkopie. Dit liefdevol handgemaakte boek wordt door de jury zowel om zijn vorm als om zijn inhoud gewaardeerd.

‘Nunzia d’aprile’

In het colofon begint een tekst die doorloopt op alle pagina’s (inclusief recto en verso van het omslag) van het boekje, en die de titel, de inhoud en de bedoeling van deze bundel samenvat: ‘In de Bonnefant/drukte deze/feestbundel/‘Nunzia d’aprile’/als/bloemlezing/voor Marlies Louwes/‘Nunzia d’Aprile’/met gedichten van/(…)’ waarna per tekstpagina de naam van de dichter volgt.
Deze doorlopende tekst, gedrukt uit de letter Othello, contrasteert zowel in corps als in kleur met de fraai uit de Koch Antiqua gezette gedichten, maar vormt er desalniettemin een organisch geheel mee: de groot, in rood gedrukte namen van de dichters die de gedichten doorkruisen, zijn niet storend maar van een toegevoegde esthetische waarde. Een voorbeeldige uitgave.

In G

Bij de dichtbundel In G van Wim van Til heeft Gerrit Westerveld linosneden gemaakt. De drie kleuren die hij toepast, worden gebruikt op de tekstpagina’s, maar zelden alle drie tezamen, waardoor de verschillende pagina’s (respectievelijk de Franse titel, het titelblad, de gedichten en het colofon) zich onderling goed onderscheiden maar toch een coherent geheel vormen.

Mooi Marginaal