Deze uitgave is het zestiende deel uit de reeks Bert van Selm-lezingen. Naar eigen smaak gaat over de individualisering van het gedrukte boek in de zestiende en zeventiende eeuw. Het boekje is klassiek/modern getypografeerd. De rode ‘harde return’-tekens zorgen voor een mooi ritme in de lopende tekst. Op sommige pagina’s zijn de voetnoten eigenwijs ingevoegd in de lopende tekst, waardoor het geheel niet statisch is. Het lichtgele papier dat ook zacht aanvoelt, geeft het geheel een warme uitstraling.
Leuk en passend is het bijgevoegde stickervel. Op dit vel bevinden zich de ontbrekende initialen die de lezer naar eigen smaak mag inplakken. Je hebt een keuze uit drie stijlen: gotisch getekend, gotisch gedrukt en romein gedrukt. Combineren mag natuurlijk ook in deze postmoderne tijd.

Intrigerende gedichtenbundel met Duitse en Engelse vertalingen, door Ursula Eltayeb en Michael Farley, van de in Oostenrijk levende Soedanese dichter Tarek Eltayeb (* 1959). Door Hans van Eijk andermaal fraai vormgegeven: gezet uit de Dante corps 14 en de Michelangelo, en gedrukt op Zerkall Werkdruck. Het omslag in lichtgroen Bugra is meesterlijk van kleur, schikking, ornamentiek, en getuigt met zijn Latijns-renaissancistische datering van culturele continuïteit en verstilde schoonheid. Zelfs de honden van Maastricht blaffen niet: ‘Dies ist eine Stadt, / wo die Hunde höflich und elegant sind, / sie die Ampeln und / Gesten ihrer Besitzer verstehen, / sie alles tun, was Hunde eben tun. / Aber bellen tun sie nie.’

Alles wat Kees Thomassen drukt, is anders en verrast keer op keer. Deze uitgave is klassiek vormgegeven en gezet uit de Walbaum en royaal op de pagina gezet. De ingeplakte foto’s voegen iets essentieels toe aan de tekst. De letters staan scherp op het papier en het geheel is een perfecte uitgave. De titel en titelpagina zijn in twee kleuren gedrukt, zwart en grijsblauw, exact dezelfde kleur als het papier van het omslag. Alles is helemaal in evenwicht.

Het Ampzing Genootschap toont zich bezorgd om de sluipende verengelsing van het taalgebruik. In de zilvergrijze doos ‘Kind noch cry’ zijn allerlei, vaak satirische, reacties in woord en beeld gebundeld: tekstbrochures met ‘Verhalen’, ‘Woordenlijst’ (leuk!), ‘Gedichten’, een beeldverhaal over het maken van een borstbeeld van inspirator Samuel Ampzing (1590–1632, dichter, historicus, Coster-vereerder), een leenwoordprentenmap, een cd met liedjes, een plakkaat met een overzicht van alle prenten enz. Vormgevers waren Eric J. Coolen, Hielke de Vries, Paul Jong, Joost Veerkamp en Henk Tijbosch. Niet op alle fronten volmaakt, maar wel sympathiek, inspirerend, aanstootgevend…

Een klein vierkant boekje met weinig tekst, alleen op het omslag en aan de achterkant van de leporello gevouwen bladzijden. Op een mooie manier wordt een beeldverhaal verteld over bergen ijzererts, fabrieken en schoorstenen. De beelden zijn foto’s van zware industrie, afgewisseld met getekende schetsen. Het boekje is gebonden in een omgekeerde Japanse bindwijze en kan als een ronde geplakte leporello worden neergezet. Wat de jury vooral opviel aan deze uitgave is het prachtige zwart in de fotografie. Dat komt in deze uitgave goed tot zijn recht en past volledig bij het onderwerp. De gitzwarte rug is fraai. De typografie op het voor- en achterplat van het omslag is helaas niet zo sterk.

Een klein typografisch feestje, dat is wat er van deze bijdrage (zonder titel) van de academiestudenten in Den Bosch gezegd mag worden. De uitgave is gedrukt in houten en loden letters in de vier cmyk kleuren. Daaraan hebben de studenten straat- en plaatsnamen toegevoegd in een andere pms-kleur. Het boek is met de hand gebonden op een Japanse bindwijze en afgewerkt met een perforatie in de vouwlijn.
Wel moet gezegd worden dat de ene tekstpagina typografisch beter in elkaar zit dan de andere, maar dat is onvermijdelijk wanneer er 21 verschillende studenten aan een uitgave werken, hetgeen de totale uitgave bovendien levendig en verrassend maakt. Complimenten voor al de studenten.

Maar liefst 34 tweedejaars studenten werkten aan de opdracht Typografisch handboek van de Hogeschool voor de Kunsten Arnhem. Hun docent Hans Gremmen baseerde zijn lesmateriaal op Typonotities, de colleges van Jaap van Triest op de Sint Joost in Breda. De studenten dienden drie onderwerpen te behandelen: een typografisch detail, een lettertype en een letterontwerp. Met zoveel verschillende inzendingen is het logisch dat de kwaliteit nogal wisselt, maar er zitten een paar juweeltjes bij. Door het gehanteerde typografisch stramien is Gremmen erin geslaagd toch een eenheid in de verscheidenheid te creëren.
De uitvoering in laserprint en fotocopie bewijst dat je niet alleen in boekdruk ‘mooi marginaal’ kunt werken. Het woord ‘handboek’ wordt wel erg letterlijk genomen, door een handafdruk van alle 34 studenten op hun eigen unieke omslag te zetten.

In een lichtgroen doosje zitten 4 kleine boekjes van 7,7 bij 10,5 centimeter.
Deel 1 bevat de vertaling van een Latijnse tekst en is geïllustreerd met kleine linosnedes van de drukster. Deel 2 en 3 bevatten de uitgebreide motivatie en deel 4 bestaat uit commentaar. De boekjes zijn gezet uit een 8 punts letter, zeer smaakvol bij dit paginaformaat. Op de omslagen van deel 2, 3 en 4 staat een afbeelding opgebouwd uit koperen lijnen en blikvangers, simpel en goed passend bij de tekst. Het is een mooi voorbeeld van gecombineerde oude en nieuwe techniek.

Het All is in tegenstelling tot de rest van de tekst niet gezet in de strakke Helvetica, maar grillig in linoleum gesneden. Dit contrast maakt het woord bijna hoorbaar.
De pagina’s van het fragment overlappen elkaar, waarbij alle regels leesbaar zijn, maar de illustratie pas bij het omslaan zichtbaar wordt. Hierdoor wordt de spanning, die al in de titel aanwezig is, verhoogd. Wie zijn Zij en wat weten ze? Zij zijn uiteenlopende zaken als ‘de zon die op een slapende hond schijnt’, ‘de judoleraar’ of ‘de drie biggetjes’. De linosneden waarmee Zij worden weergegeven passen uitstekend bij de tekst en zijn elke keer weer verrassend. De pagina ‘Ask the deep blue paint’ fungeert als kortstondig rustpunt. In feite is het de stilte voor de storm van de laatste, geheel in lino gesneden tekst en illustratie, het zeer beeldende ‘And they all tell you: a snarling wife on a balustrade is more than a man can bear.’

‘In dezen kleinen avond is / alles gauw gezegd met te luide stem. / Het is geen licht voor een roep uit de wildernis / of voor het timbre van Jeruzalem.’ Zo luidt het titelgedicht van deze bundel van twaalf gedichten uit het nagelaten werk van Pierre Kemp, gekozen door Wiel Kusters die ook een nawoord bij de bundel schreef. Zoals de meeste boeken van de Atalanta pers is Kleine avond een verfijnd samenspel van kleuren, typografie en tekst. De tekst is prachtig scherp gedrukt en krijgt de ruimte die hij nodig heeft. De kleur van het omslag, de schutbladen, banen en lijnen in de tekst, het tussenblad dat de teksten van het nawoord onderscheidt, het zetwerk, het is allemaal even stijlvol en perfect uitgevoerd. De subtiliteit van de vormgeving past naadloos bij de subtiliteit en de eenvoud van de gedichten.