Grafisch kunstenaar Dick Berendes, onder meer één der initiatiefnemers van het Hornbook-project (Mooi Marginaal 2002–2003, p.58–59), is een allround ambachtelijk vormgever met veel gevoel voor kleur en structuur.
Verstild is een kleine reeks gedichten van Cees Visser over dood en gemis en rust. Men zou bij zo’n titel en onderwerp een heel strakke vormgeving verwachten. Niets is minder waar: de tekst, hoewel gezet uit de omineuze en wat statige Perpetua, is helemaal niet statisch.
Als voetstappen bewegen er illustraties in zachte kleurtinten over het blad en trekken er speelse letterpatronen voorbij. Het leven gaat door…
De honderdvijftig exemplaren werden gedrukt op zacht Munkenprint crème, met een toepasselijk omslag van ‘Countryside fossiel’.

De bekende foto van André Kertesz, waarop een Parijs’ hoekhuis met gesloten luiken te zien is, vormt het uitgangspunt van deze kostelijke uitgave. Er is hier bovendien sprake van een unieke samenwerking tussen essayist Rudy Kousbroek en tekenaar Joost Veerkamp – ook al was de eerste versie van Kousbroeks tekst al verschenen voordat Veerkamp begon met zijn begeleidende tekeningen.
Kousbroek treurt (terecht) om de teloorgang van de vernuftige architectonische elementen, die luiken vormen aan de gevel van huizen, waarmee aan de sfeer van het straatbeeld een speciaal accent wordt verleend. Veerkamp volgt hem daarin, en legt het subtiele ritme van luiken in zijn tekeningen vast.
De Statenhofpers maakte van hun samenwerking een spannende uitgave, die ook perfect is vervaardigd. De letterkeuze (de buitenissige letter ‘Gravure’ doet het uitstekend in dit boekje), de gecentreerde mise-en-page, het magnifieke blindstempel van luiken op het titelblad – dat alles voegt toe aan de tekst en de indruk die het boekje op de lezer maakt.
Veerkamps tekening van Kousbroek in zijn imaginaire werkkamer is op geraffineerde wijze verborgen achter twee uitvouwbare luiken, waarvan de lichtspleten zijn uitgestanst.
Dit boekje is een waar genot om te lezen, te bekijken en te koesteren.

In december 2005 werd Alex Barbaix zestig jaar. Dat is groots gevierd op de Rietveld Academie waar Alex al jaren als werkplaatsassistent werkt. De jarige sprak het volk toe vanaf een steiger in de oude gymzaal. Tevoren had Alex vrienden en bekenden laten weten geen prijs te stellen op een ‘doos’. Daarom kreeg Alex de Zak. Een huldezak!
Dick Wessels droeg hieraan bij met het codewoord GADZ (Geef Alex De Zak). Vier plano’s perfect gedrukt op het zogenaamde ‘onion-skin’. Een vrijwel onmogelijke opgave op deze papiersoort, die helaas niet meer gemaakt wordt.
Houten biljetletters en typografisch materiaal vlijmscherp en lekker vet gedrukt in helder blauw, rood en geel. Zo wil iedereen wel zestig worden.

Een verzameling verdichtingen van Overijsselse spreekwoorden over katten leverde een speelse uitgave op, gedomineerd door vele in verschillende kleuren gedrukte silhouetten van katten die de onderste helft van alle pagina’s bevolken.
Hoewel men bij de titelpagina vreest te maken te hebben met een Werkman-epigoon, heeft het binnenwerk door de strikte scheiding van illustraties en tekst een eigen kwaliteit.
Eerlijkheidshalve moet vermeld worden dat de teksten niet altijd even mooi gespatiëerd zijn en dat de plaatsing op de pagina niet overal evenwichtig is. Maar de uitbundige combinatie van de tekst met de illustraties maakt dat ruimschoots goed.
Aardig is het consequent doorgevoerde, in kapitalen en vet zetten van de woorden BEN, IK en KAT.

Tussen kunst en kitsch zitten koeienoormerken. Peter Hendriks maakte een leporello van wel drie meter lang. Daarin verwerkte hij de foto’s van Anke Ligteringen en Haiku’s van I. Meter. Een goed doordacht concept, mooi uitgevoerd, met de koe als ‘centre fold’.
Het glinsterende Reaction papier draagt bij aan het camp-gehalte van de uitgave.
Een vrolijk makende publicatie die nota bene gebonden is in kunstleer.

Uitgeverij De Zingende Zaag, gedreven door de Haarlemse stadsdichter George Moormann, timmert al achttien jaar aan de weg met verrassende poëzie-uitgaven. Op uitnodiging van Moormann schreef een groot aantal hedendaagse Nederlandse dichters een of twee gedichten, bedoeld als talisman. Het concept werd vervolgens vormgegeven door Jo Klaps van Brussels Lof. Alle gedichten kregen een illustratie, die in veel gevallen bestaat uit een zeer concreet object of symbool, dat zeer gestileerd, als een pictogram, het gedicht begeleidt. Dit zou in theorie tot een wat saai geheel kunnen leiden, ware het niet dat er een zeer creatieve invulling aan de illustratie van veel van de gedichten gegeven is.
De bundel werd in zwart, grijs en vaak uitbundig rood gedrukt, waardoor een levendig geheel ontstond. De buitenkant van het boek heeft eenzelfde uitbundigheid. De omslagen zijn namelijk voorzien van in paars bedrukte platten van boekbinderskarton, de rug is beplakt met fel geel linnen en de voorsnede is dezelfde kleur geel beschilderd. De uitgave wordt gecompleteerd door een paars en een geel leeslint.

Hier is goed over nagedacht. Het begint al met het ‘open ruggetje’: genaaid, gebrocheerd zonder omslag en vervolgens de inhoudsopgave, die een alfabetische index blijkt te zijn. Als de lezer zich afvraagt hoe dit boek te hanteren, volgt er een heldere gebruiksaanwijzing.
‘Rijk’ vertelt de geschiedenis van een kwart eeuw Stichting De Arm: de Alternatieve Renovatie Maatschappij. Een particulier initiatief uit de jaren tachtig dat zichzelf niet heeft verloochend en nog steeds op dezelfde grondslag functioneert, zonder subsidie! Stichting De Arm bekommert zich om diegenen die het net niet redden in de moderne maatschappij. Zij biedt werk in haar kringloopwinkels, fietsenwerkplaats, zorgt voor kinderopvang, begeleiding, opvoeding en wat niet meer.
Bram Nijssen was net afgestudeerd aan de Hogeschool voor de Kunsten in Utrecht toen hem gevraagd werd deze uitgave te verzorgen. Later voegde mede-student en fotograaf Rob Hornstra zich bij hem. ‘Toen werd Rijk nog rijker’, zeggen ze zelf. Ze maakten een fascinerend tijdsbeeld in foto’s, krantenknipsels, kasboeken, persoonlijke brieven en interviews. Door de originele ordening van het materiaal is deze geschiedenis geen praatje met een plaatje geworden. Alle elementen dragen bij aan de samenhang van het boek.
Hulde aan de makers die het boek ook zelf hebben uitgegeven.