Maan

De verbeelding van stenen die van de aarde naar de maan gegooid worden vormt de kern van deze koppermaandag-uitgave. Op voor- en achterzijde van het blad (respectievelijk titelpagina en colofon) lijken het nog losse typografische elementen, maar op de binnenzijde van het blad zijn de betekenis van de grijsgroene kwart bol (aarde), de gele halve bol (maan) en de in een boog gezette stippen die beide elementen verbinden duidelijk, zeker in combinatie met de licht absurdistische overpeinzingen over de maan, geschreven door de Russische avant-gardist Charms. Een uitgave waar het plezier van afstraalt.

Een vergeten man

Boris Rousseeuw heeft bij zijn Carbolineumpers te Wildert uitgegeven: Een vergeten man, de correspondentie van Stijn Streuvels met Leo Vandaele, ingeleid en bezorgd door Paul Thiers.
Het boek verraadt door de zetspiegel, de gekleurde kapitalen, de perkamenten band en het foedraal een bijzondere liefde voor de traditionele boekkunst, maar het toont daarnaast ook een ongegeneerde toepassing van eigentijdse elementen: ingeplakte foto’s en een stofomslag van kleurenkopie. Dit liefdevol handgemaakte boek wordt door de jury zowel om zijn vorm als om zijn inhoud gewaardeerd.

‘Nunzia d’aprile’

In het colofon begint een tekst die doorloopt op alle pagina’s (inclusief recto en verso van het omslag) van het boekje, en die de titel, de inhoud en de bedoeling van deze bundel samenvat: ‘In de Bonnefant/drukte deze/feestbundel/‘Nunzia d’aprile’/als/bloemlezing/voor Marlies Louwes/‘Nunzia d’Aprile’/met gedichten van/(…)’ waarna per tekstpagina de naam van de dichter volgt.
Deze doorlopende tekst, gedrukt uit de letter Othello, contrasteert zowel in corps als in kleur met de fraai uit de Koch Antiqua gezette gedichten, maar vormt er desalniettemin een organisch geheel mee: de groot, in rood gedrukte namen van de dichters die de gedichten doorkruisen, zijn niet storend maar van een toegevoegde esthetische waarde. Een voorbeeldige uitgave.

In G

Bij de dichtbundel In G van Wim van Til heeft Gerrit Westerveld linosneden gemaakt. De drie kleuren die hij toepast, worden gebruikt op de tekstpagina’s, maar zelden alle drie tezamen, waardoor de verschillende pagina’s (respectievelijk de Franse titel, het titelblad, de gedichten en het colofon) zich onderling goed onderscheiden maar toch een coherent geheel vormen.

Constant 1920–2005. Een nabestaan

Deze fraaie, kleine documentaire over de in 2005 overleden aarts-experimenteel, de Cobra-schilder Constant, is meer dan alleen een eerbetoon. Ze toont ook de wezenskenmerken van Constants artistieke wereldbeeld.
Het ontwerpersbureau Piet Gerards, dat de vormgeving ontwierp voor deze herdenkingsuitgave, koos voor een non-conformistische typografie: met een hoog geplaatste bladspiegel, teneinde op enkele pagina’s voetnoten te kunnen bergen; met vette schreefloze tussenkopjes, die contrasteren met de uit klassiek beschreefde letters gezette hoofdtekst; met lange, in cursief gezette tekst, waar het citaten uit Constant’s beschouwingen betreft. Het omslag maakt gebruik van een New Babylon-krant, die als achtergrond dient.
Deze ongewone ‘gelegenheidsuitgave’ is in zijn opvallende typografie een geslaagde hommage aan de uitzonderlijke schepper van een non-conformistische wereldbeschouwing en een dissident artistiek toekomstvisioen.

Allesbehalve in ruste

In al zijn ogenschijnlijk simpele eenvoud doet dit boekje, gezet uit de Dante, precies wat het moet doen: de lezer ongehinderd, vakkundig en discreet gidsen naar waar het altijd om gaat, de lectuur van deze tekst. Kees Fens componeerde hem voor de negentigste verjaardag van uitgever Reinold Kuipers. De tekst is perfect gedrukt op Velata avorio. Fraai olijfgroen omslag met helgroene verticale titel en zwarte horizontale auteursvermelding. Meesterlijk klassiek.

Ver als de horizon

Peter Dejong heeft het gedicht Ver als de horizon van Simon Vinkenoog in een uitgaafje gegoten en er een zeefdruk aan toegevoegd. Hij heeft er een echt kunstenaarsboekje van gemaakt. Zijn zeefdruk heeft hij er ingenieus gevouwen in opgenomen, zodat bij het omslaan van de bladzijden iedere keer een verscholen deel van de prent wordt onthuld. Zo wordt het element tijd aan de prent toegevoegd en ontstaat er een film waarvan de kijker zelf het tempo bepaalt.

Verstild. gedichten, met typografiek door Dick Berendes

Grafisch kunstenaar Dick Berendes, onder meer één der initiatiefnemers van het Hornbook-project (Mooi Marginaal 2002–2003, p.58–59), is een allround ambachtelijk vormgever met veel gevoel voor kleur en structuur.
Verstild is een kleine reeks gedichten van Cees Visser over dood en gemis en rust. Men zou bij zo’n titel en onderwerp een heel strakke vormgeving verwachten. Niets is minder waar: de tekst, hoewel gezet uit de omineuze en wat statige Perpetua, is helemaal niet statisch.
Als voetstappen bewegen er illustraties in zachte kleurtinten over het blad en trekken er speelse letterpatronen voorbij. Het leven gaat door…
De honderdvijftig exemplaren werden gedrukt op zacht Munkenprint crème, met een toepasselijk omslag van ‘Countryside fossiel’.

Over luiken

De bekende foto van André Kertesz, waarop een Parijs’ hoekhuis met gesloten luiken te zien is, vormt het uitgangspunt van deze kostelijke uitgave. Er is hier bovendien sprake van een unieke samenwerking tussen essayist Rudy Kousbroek en tekenaar Joost Veerkamp – ook al was de eerste versie van Kousbroeks tekst al verschenen voordat Veerkamp begon met zijn begeleidende tekeningen.
Kousbroek treurt (terecht) om de teloorgang van de vernuftige architectonische elementen, die luiken vormen aan de gevel van huizen, waarmee aan de sfeer van het straatbeeld een speciaal accent wordt verleend. Veerkamp volgt hem daarin, en legt het subtiele ritme van luiken in zijn tekeningen vast.
De Statenhofpers maakte van hun samenwerking een spannende uitgave, die ook perfect is vervaardigd. De letterkeuze (de buitenissige letter ‘Gravure’ doet het uitstekend in dit boekje), de gecentreerde mise-en-page, het magnifieke blindstempel van luiken op het titelblad – dat alles voegt toe aan de tekst en de indruk die het boekje op de lezer maakt.
Veerkamps tekening van Kousbroek in zijn imaginaire werkkamer is op geraffineerde wijze verborgen achter twee uitvouwbare luiken, waarvan de lichtspleten zijn uitgestanst.
Dit boekje is een waar genot om te lezen, te bekijken en te koesteren.

Barbaix

In december 2005 werd Alex Barbaix zestig jaar. Dat is groots gevierd op de Rietveld Academie waar Alex al jaren als werkplaatsassistent werkt. De jarige sprak het volk toe vanaf een steiger in de oude gymzaal. Tevoren had Alex vrienden en bekenden laten weten geen prijs te stellen op een ‘doos’. Daarom kreeg Alex de Zak. Een huldezak!
Dick Wessels droeg hieraan bij met het codewoord GADZ (Geef Alex De Zak). Vier plano’s perfect gedrukt op het zogenaamde ‘onion-skin’. Een vrijwel onmogelijke opgave op deze papiersoort, die helaas niet meer gemaakt wordt.
Houten biljetletters en typografisch materiaal vlijmscherp en lekker vet gedrukt in helder blauw, rood en geel. Zo wil iedereen wel zestig worden.

Mooi Marginaal