Simpel maar prachtig. Hoewel met maar één bladzijde tekst, plus een titelpagina en een colofon, is het bijna een monumentaal uitgaafje. De illustratie van Olivia Ettema tegenover de titelpagina is een beetje groot en zwaar uitgevallen; de vignetjes op het omslag en onder het colofon daarentegen zijn fijn en goed gevonden. Perfect gedrukt op schitterend papier: althans, bij de jury lag een van de exemplaren op handgeschept Kozo uit Bhutan, en een Nepalees handgeschept papier voor het omslag. Een heerlijk hebbedingetje, met een goed gekozen gedicht van Kousbroek. Uitgegeven ‘ter herdenking aan het overlijden van Rudy Kousbroek op vier april 2010’. Unaniem uitgekozen.

Een zeer verzorgde uitgave. Zestien bladzijden met een fragment uit Pablo Neruda’s Odas Elementales. De ode aan de typografie. Slechts een fragment wordt gebruikt in vrije vertaling van Cees Nooteboom. Het vallen van de letters wordt gesuggereerd door schriftletters in kapitalen willekeurig op het blad te plaatsen. Dat lukt op de beginpagina misschien nog niet zo best – schriftletters in kapitalen accorderen nu eenmaal niet zo goed – maar verder wordt het alleen maar boeiender. De letters dwarrelen dan echt door elkaar heen, hetgeen een verassend esthetisch effect heeft. Een mooi verzorgde uitgave op Van Gelder gedrukt met stofomslag in dun Japans papier. Prima afgewerkt.

Een prachtig boekje dat een eerste omslagpagina met een heel fijn blauw/zwartgestreept verticaal raster laat zien dat ook binnenin en op de achterzijde wordt herhaald. Een apart gedrukt nawoord heeft eenzelfde verticaal raster met grijs en gouden lijnen. De tekst heeft een rustige, duidelijke zetspiegel die ook in het nawoord terugkeert. De koptitels zijn met blauwe letters gedrukt. De hele tekst gebruikt de Bembo. De rust van de pagina’s komt overeen met in het kritische pleidooi van Reve, plechtig zelfs, en hier en daar humoristisch. Het boek is een onverbrekelijke eenheid. Het wit speelt er een duidelijke rol, zoals op de Franse pagina. Het beroepsmatige valt hier op en kan voor de drukkers en ontwerpers in de marge een voorbeeld zijn, om te volgen of juist om een tegendeel te bereiken.

Een klein boekje met artikel 1 van de Grondwet in het Gronings dialect:
‘Allen die zich in Nederland bevinden, worden in gelijke gevallen gelijk behandeld. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht of op welke grond dan ook, is niet toegestaan.’
Hier in korte en krachtige woorden van de Gronings taal, verbeeld met stevige letters in verschillende kleuren:
‘Elknain dij ien Grunnen touholt wort om liek behandeld. Onnerschaaid moaken aangoande geloof, levensbeschaauwen, poletiek dinken, ras, geslacht of wat veur reden ook mag naait.’
Direct en helder op de wit gehouden pagina’s gedrukt, met eenzelfde intensiteit.

Dit object werd beschouwd als ‘uiterst marginaal’ en op de grens van het kunstenaarsboek.
Het object bevat een boekje met teksten van verschillende auteurs en schelpen. Men leest enige uitleg van de inhoud: een spel met schelpen en teksten. De zeskantige cassette met Japanse decoraties heeft een houten bodem en deksel. In het Japans ziet men de tekens van de naam van het spel: Kai-awase. Het Griekse woord Symbolon is toegevoegd: symbool voor bij elkaar passende helften. Men moet twee schelpenhelften bij elkaar zoeken, die bij één verhaal of gedicht passen uit een boekje met verhalen. De teksten zijn van schrijvers uit de Griekse oudheid, van de maakster zelf en van de Japanse schrijver Murasaki Shikibu. De schelpen zijn zelfgemaakt en beschilderd. Zorgvuldig en bijzonder. De verhalen gaan over bij elkaar passende delen, zoals de liefde. Marginaal? Kunstenaarsboek?

Weemoedige notities in woord en beeld over post die niet meer op de mat valt. Een plano van Maikie Mijnssen en Pien Rotterdam, waarin een schriftelijke uitwisseling over dit onderwerp geflankeerd wordt door acht persoonlijk ogende enveloppen, ontworpen op basis van hun postale verlangens. Het geheel vormt een vrolijk pamflet over de teloorgang van het mooi marginale per post. De aandacht voor exotische buitenkanten van enveloppen kan niet verhelen dat post op de mat juist in deze tijd de handgeschreven brief als authentiek document ontbeert.
De prent is in opdracht gemaakt voor het Grafisch Centrum Groningen ter gelegenheid van Koppermaandag 2011 en verscheen in een oplage van 130 exemplaren.

Zes nog niet eerder gepubliceerde verzen van Piet Meeuse vind je hier op groot formaat uitgegeven in een originele uitvoering. De maker heeft geen moeite gespaard om er een marginale uitgave van te maken. Sterke voorpagina en een op bijzondere wijze uitgesneden tekst vallen op. Bij het doorbladeren krijg je krachtige illustraties die goed aansluiten bij de tekst. Dit is echter niet de verrassing. Wel het – blijkbaar met de hand vervaardigde – creatieve en toepasselijke knipwerk. Het is dan ook geen verrassing dat deze uitgave in slechts acht exemplaren werd gerealiseerd. De speciale harmonicabinding besluit de reeks originaliteiten.

Een luxe pamflet, zo zou je deze uitgave kunnen noemen. Het formaat is 32 cm hoog en 14 cm breed. Een langwerpige hoes van handgeschept papier met de gouden letters TB met daarin een leporello van een licht, bruin gestreept inpakpapier. Men vindt er het omslag met in rood de B en daarboven de kroon. Op de volgende pagina staat een gedeelte van de troonrede 2011 waarin de financiële en economische crisis aanleiding is voor het oproepen van een gezamenlijke aanpak, eigen verantwoordelijkheid en de bijdrage van iedereen voor een groeiende economie. ‘Toch zijn er redenen tot optimisme want de uitgangspositie van ons land is en blijft relatief goed… U mag zich in deze zware taak gesteund weten van het besef dat velen u wijsheid toewensen en met mij om kracht en Gods zegen voor u bidden.’ Beatrix, koningin 20 september 2011.
De tweede tekst van Alex Barbaix, op de eerste rede geënt en variërend, is een oproep aan het Bestuur van de Stichting (Drukwerk in de Marge?) om de zware bezuinigingsvoorstellen te dragen. ‘De voorstellen raken de koopkracht van alle Margedrukkers… Toch is er reden tot optimisme want de uitgangspositie van onze stichting is en blijft relatief goed… U mag zich in deze zware taak gesteund weten van het besef dat velen u wijsheid toewensen en met mij om kracht en Gods zegen voor u bidden.’ Barbaix, bestuurslid 22.12.2011.
Een illustratie toont een gestileerde Troon uit de Ridderzaal. Verder pagina’s met teksten als Troon Rede nering, een griekse kop (?) met daaronder ik zal handhaven de Boekddrukkunst / Troon Rede De rede gaat voor het Geloof Pierre Abelard (1080-1142) / Troon Nood breekt Wet. In het colofon wordt dit geheel Pastei gedestilleerde drogredenen uit de troonrede 2012 genoemd. Een prachtige persiflage en een pleidooi voor het behoud en verbetering van de positie van de boekdrukkunst nu.

De jury was niet onverdeeld in haar mening over deze uitgave. Het binnenwerk, uitgevoerd in zeefdruk, houtsnede en houtgravure, kwam niet als één geheel op iedereen over. Nu kent iedereen Peter Lazarov als zeer kundig graveur, maar de twee hier opgenomen houtgravures lijken wat te detoneren met de cryptische, maar wonderschone en intrigerende illustraties in de andere technieken. De teksten van Phil Madden gaan prachtig samen met de illustraties. In een los bijgevoegd blad, met een korte introductie van de Welsh dichter Madden, noteert deze: ‘my collaboration with Peter Lazarov on Urban Moon was a wonderful opportunity to weave image, colour and words into something greater than the sum of its parts’. Dat klopt. Maar de toegevoegde twee houtgravures van Peter breken, naar het oordeel van de jury, deze eenheid juist in tweeën. Niettemin een prachtige uitgave, en je hebt er zomaar twee – op zichzelf – fraaie houtgravures van Lazarov bij!

Een prachtige stille uitgave, psalmisch in de combinatie van papierkleuren. De omslag donker grijsblauw met donkergrijze letters in een kader: DRIE / PSAL / MEN. Wat opviel, was dat de PSAL niet is uitgevuld op een gelijke breedte als DRIE en MEN. Op de Franse pagina hetzelfde beeld maar met een rood gekleurd kader en in het rood de A en de L van PSAL. Rechts van het kader is, volgens het stramien van het hele boekje, het grootste deel wit. Het binnenwerk met de teksten van de psalmen is rustig in evenwicht met de letters Vendôme en de Romanée van Van Krimpen.
Naast de drie psalmen staan links of rechts in het rood de nummers en een verklaring:

Psalm 131
Een pelgrimslied van David

Psalm 150
Halleluja

Psalm 133
Een pelgrimslied van David